به نقل از «فرارو»

پنج مسجد تاریخی در یک خیابان ۲۰۰ ساله/ پامنار؛ محله پهلوانان و نامداران

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۹۵۹۳۳

«۲ ریال می‌دادیم به درشکه‌چی تا ما را از پایین خیابان «پامنار» به بالای خیابان ببرد. سرتاسر این خیابان خانه‌های مسکونی و قدیمی بود. خانه‌های بزرگ و حیاط‌داری که هنوز هم اغلب آن‌ها باقی مانده است. اما در آن اثری از ساکنان قدیمی محله نیست.

به گزارش همشهری آنلاین؛ بیشتر از ۲۰ سال است که اهالی قدیمی از اینجا رفته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نه قصابی محله باقی مانده است و نه نانوایی و بقالی.» «محمد کاظمی» متولد خیابان پامنار است و در این خیابان بزرگ شده و حالا هم بعد از ۶۵ سال در همین خیابان مغازه‌ای دارد و کاسبی می‌کند. از کاسبان قدیمی می‌گوید که دیگر خبری از آن‌ها نیست. خیابان پر تردد پامنار حالا پر از موتورسیکلت‌هاست و خودرو‌ها برای پیدا کردن جای پارک در آن با هم رقابت دارند.

پامنار، خیابان فلزی بازار تهران

خیابان پامنار این روز‌ها مرکز آهن و فلزات است؛ از قالب‌های مختلف فلزی و مسی تا دستگیره‌ها و نرده‌های فانتزی برای راه‌پله خانه‌ها و اداره‌ها. کاظمی می‌گوید: «پدرم اهل همین محل بود و در همین محل کودکی کرد. پدرم تعریف می‌کرد که خیابان پامنار حدود صد سال پیش بازاری سرپوشیده بود. چیزی مثل بازار عودلاجان که این روز‌ها در همین نزدیکی قرار دارد. بعد از مدتی خانه‌های قدیمی کاهگلی، تخریب و به جای آن خانه‌های جدید ساخته شد. عقب‌نشینی خانه‌ها همان و از بین رفتن سقف بازارچه پامنار همان. بعد از آن هم خانه‌ها و مغازه‌های این خیابان یکبار دیگر عقب‌نشینی کردند تا عرض خیابان بیشتر شود.»

خیابان پامنار که مثل خط باریکی خیابان ۱۵ خرداد و امیرکبیر را به هم وصل می‌کند، تا ۳۰ سال پیش بخشی از محله عودلاجان بود و بعد از بین رفتن نام محله اهالی، این خیابان را به همان نام پامنار می‌شناسند.

مناره‌های مسجد حضرت خدیجه (س)

مهم‌ترین بنای خیابان پامنار مسجدی است که بهانه نامگذاری همین خیابان قدیمی شده است. مسجد «حضرت‌خدیجه» (س). مناره این مسجد روی ساختمان قرار ندارد و درست روی زمین جا گرفته است. به‌همین دلیل به این خیابان، «پامنار» می‌گویند. خیابان پامنار بیش از ۲۲ مسجد و حسینیه در کوچه‌پسکوچه‌های خود جا کرده است. مساجد «سقفی»، «شاه‌آبادی»، «آیت‌الله کاشانی»، «حضرت خدیجه (س)»، «آقاخان» درست رو به خیابان پامنار دارند و از مهم‌ترین مساجد شهر به شمار می‌روند. این مساجد در گذشته نام‌های دیگری داشتند. مثلاً مسجد سقفی قبل از بازسازی توسط آیت‌الله سقفی به «تکیه میرزاصالح» مشهور بود و مساجد دیگر هم نام‌های مخصوص به خود را داشتند. حضور این مساجد در محله پامنار بهانه‌ای برای حضور شخصیت‌های مذهبی و سیاسی در محله است.

«علی‌اکبر کاظمی» بزرگ‌شده محله پامنار و از معتمدان این محله می‌گوید: «مرحوم استرآبادی، آیت‌الله کاشانی، پروین اعتصامی، شیخ حسین کنی، عطاءالله زاهد و افراد سرشناس دیگر در همین محله زندگی می‌کردند. این کوچه در دوره قاجار هم‌محل زندگی افرادی مثل میرزاآقاخان نوری و امیرکبیر و دیگر درباریان بود.» کوچه‌های بن‌بست کوچک و بزرگی در خیابان پامنار به نام همین افراد به چشم می‌خورد. این روز‌ها اگر به جای خانه‌های این شخصیت‌های تاریخی و سرشناس مجتمع تجاری ساخته نشده باشد از آن خرابه‌ای بیش باقی نمانده است.

در همسایگی آیت‌الله کاشانی

خانه آیت‌الله کاشانی یکی از خانه‌های قدیمی باقی‌مانده در خیابان پامنار است. از پشت‌بام مغازه‌های اطراف خانه می‌توان به حیاط و حوض بزرگ خانه، بازسازی نیمه‌کاره رها شده آن، نقاشی‌های قدیمی روی دیوار و... نگاهی انداخت. کاظمی می‌گوید: «این خانه قرار است که توسط خانواده آیت‌الله کاشانی به بنیاد آیت‌الله کاشانی تبدیل شود. ظاهراً این خانواده برای بازسازی خانه اقدام کرده‌اند، اما هنوز خبری از تکمیل آن نیست.» خانه‌های قدیمی زیادی با بادگیر و کلاه‌فرنگی‌های فرسوده از پشت‌بام پیداست.

کاظمی می‌گوید: «این محله روزگاری برو بیایی داشت. یادم است که در زمان قدیم هر محله و کوچه‌ای یک لوطی داشت که امین مردم بود و حامی مردم محله‌اش. لوطی این محله دایی من، «لوطی‌اکبرخان» بود. آن روز‌ها اگر کسی نگاه چپ به اهل محل می‌انداخت یا مزاحمتی برای مردم پیش می‌آورد خبری از حل اختلاف و دادگستری و پلیس نبود. همین لوطی‌ها و معتمدان محل مسئله را حل می‌کردند و اگر پایش می‌رسید به خاطر اهل محل گرد و خاک هم به پا می‌کردند، اما نمی‌گذاشتند حقی از مردم ضایع شود.»

امان از خانه‌های متروکه

«فرهنگ صداقت» بیش از ۳۰ سال ساکن خیابان پامنار و از معدود اهالی محله است که هنوز خانه خود را ترک نکرده. او می‌گوید: «در گذشته از ابتدا تا انتهای کوچه را که راه می‌رفتیم با همه سلام و احوالپرسی می‌کردیم. همسایه‌ها همدیگر را می‌شناختند و به هم اعتماد داشتند. مراسمی نبود که بدون حضور همسایه‌ها برگزار شود. ناگهان موجی از فروش خانه‌ها و املاک در این خیابان به راه افتاد و خیلی‌ها از این محله رفتند و هرچه اصرار کردیم که بمانند به خرج آن‌ها نرفت. خانه‌ها را مفت و مجانی فروختند و محله پر از آدم‌های غریبه شد.»

از خانه‌های فرسوده و مهاجرت‌های بی‌رویه به این خیابان می‌گوید و بافت خیابان پامنار که به کلی تغییر کرده است: «اینجا محله خیلی خوبی بود. اما مغازه‌ها و خانه‌های فرسوده و متروکه به محله آسیب زد و پای افراد معتاد و دزدان را به این خیابان باز کرد. با این حال هنوز هم هیچ کجای شهر تهران چنین محله‌ای را پیدا نمی‌کنید.»

کوچه پامنار چند حمام قدیمی داشت که اغلب آن‌ها از بین رفت. یکی از حمام‌ها باقی مانده، ولی درهایش همیشه بسته است و هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود. دیگر خبری از آب‌انبار‌های قدیمی در این خیابان نیست و پامنار امروز با پامنار دیروز زمین تا آسمان فرق کرده است.

منبع: فرارو

کلیدواژه: خیابان پامنار قیمت طلا و ارز قیمت موبایل آیت الله کاشانی خیابان پامنار باقی مانده خانه ها روز ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۹۵۹۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حیدرآباد؛ اصفهانی نو در قلب هندوستان

حیدرآباد هند با باغ‌هایی به سبک ایرانی و ساختاری شبیه به چهارباغ اصفهان، در سال ۱۵۹۱ در طول حکومت صفویه و توسط محمدقلی قطب‌شاهی بنا شد. این شهر تاریخی به‌واسطه شباهت‌های بسیاری که به اصفهان دارد، به اصفهان نو معروف است.

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، حیدرآباد یکی از محبوب‌ترین شهرهای هند، یک مرکز گردشگری و شهری جذاب است که با سلسله‌ها، امپراتوری‌ها و تبادلات فرهنگی پیوند خورده است و خاستگاه آن را می‌توان به سلسله چالوکیا از سال ۶۲۴ تا ۱۰۷۵ پس از میلاد و به‌دنبال آن سلسله کاکاتیا بین قرن‌های دوازدهم و چهاردهم جست‌وجو کرد. این منطقه به قلعه‌ها و مسیرهای تجاری معروف است که آن را به مناطق مختلف هند وصل می‌کند.

تاریخچه و فرهنگ

حیدرآباد دارای فرهنگی متنوع و میراث فرهنگی غنی است. این شهر که توسط سلسله آصاف جاه‌ی اداره می‌شد، به شهر نظام‌ها معروف بود. پس از آن تحت سلطه مغول‌ها درآمد و شاهد تحولی اساسی در دیدگاه فرهنگی مردم خود بود. امروزه حیدرآباد به تاریخ غنی فرهنگی خود شناخته می‌شود و در دنیای معاصر شهری با ترکیبی از فرهنگ‌های منحصربه‌فرد و سبک زندگی مدرن است.

مردم حیدرآباد خوش‌برخورد، مهمان‌نواز و سخاوتمند هستند و در هر نقطه از شهر به گویش خاص خود سخن می‌گویند. آن‌ها در عین برخورداری از یک زندگی مدرن به‌شدت به باورهای سنتی خود پای‌بند هستند، بنابراین سبک زندگی آن‌ها ترکیبی از سنت و مدرنیته است.

حیدرآباد با افول امپراتوری مغول به‌عنوان مهم‌ترین مرکز فرهنگی هند شکوفا شد. مهاجرت هنرمندان نمایشی در سال ۱۸۵۷ فضای فرهنگی این شهر را بسیار غنی کرد. این مهاجرت با آمیختگی زبان‌ها، فرهنگ‌ها و مذاهب شمال و جنوب هند همراه بود که به هم‌زیستی سنت‌های هندو و مسلمان در آن منجر شد. اختلاط مذاهب همچنین منجر به برگزاری جشن‌ها و اعیاد مختلف در حیدرآباد شد.

موسیقی نیز هنر رایجی در این شهر است و ساکنان آن موسیقی مرفای شهری و دولاک که‌گیت (آوازهای خانگی مبتنی بر فولکلور محلی) و قوالی را به‌ویژه در عروسی‌ها، جشنواره‌ها و سایر رویدادهای جشن می‌نوازند. فستیوال‌های حیدرآباد بیشتر برای تشویق و توسعه موسیقی ترتیب داده می‌شود. این شهر فیلم‌هایی نیز به گویش محلی حیدرآبادی تولید می‌شوند و میزبان جشنواره‌های بین‌المللی فیلم مانند فستیوال کودک و جشنواره بین‌المللی فیلم حیدرآباد بوده است.

صنایع دستی

حیدرآباد به سبک نقاشی گلکوندا به‌عنوان شاخه‌هایی از نقاشی دکنی معروف است. سبک گولکوندا که در قرن شانزدهم ابداع شد، سبکی بومی است که تکنیک‌های خارجی را در هم می‌آمیزد و شباهت‌هایی به نقاشی‌های ویجایاناگارا در میسور دارد. استفاده قابل‌توجه از رنگ‌های طلایی و سفید درخشان به‌طور کلی در این سبک دیده می‌شود. سبک حیدرآباد نیز در قرن هفدهم پدید آمد و به‌شدت تحت‌تأثیر نقاشی‌های مغول است. در این سبک از رنگ‌های روشن استفاده می‌شود و بیشتر مناظر، فرهنگ، لباس‌ها و جواهرات منطقه به تصویر کشیده می‌شود.

غذاهای حیدرآبادی شامل طیف وسیعی از غذاهای برنجی، گندم و گوشت و استفاده ماهرانه از ادویه‌های مختلف در ترکیبی از غذاهای مغولی، عربی، فرانسوی، ایرانی و ترکی است. بریانی و حلیم حیدرآبادی نیز غذاهای نمادین این شهر هستند.

دیدنی‌های حیدرآباد

حیدرآباد به مکان‌های تاریخی‌اش شهرت دارد. این شهر میراث تاریخی غنی دارد و مملو از مکان‌های تاریخی است که خاطرات باشکوهی از دوران گذشته ارائه می‌دهند.

قلعه گلکوندا، حیدرآباد

قلعه گلکوندا یک شگفتی مهندسی و یکی از بهترین مکان‌های گردشگری حیدرآباد است. صدای کف زدن در نقطه‌ای زیر ورودی گنبد آنکه بلندترین نقطه قلعه است در فضای اطراف طنین‌انداز می‌شود. این قلعه باشکوه که روی یک تپه گرانیتی ساخته شده، دارای هشت دروازه، چندین معبد و مسجد، اصطبل، اتاق‌های سلطنتی و چهار پل متحرک است و معماری باشکوه و اهمیت تاریخی دارد.

چهارمنار

چهارمنار، نماد حیدرآباد، سازه‌ای مربع‌شکل از گرانیت، سنگ مرمر پودرشده، ملات و سنگ آهک است و به نرده‌ها، بالکن‌ها و تزئینات گچ‌بری خود شهرت دارد. این بنای یادبود در سال ۱۵۹۱ توسط محمدقلی قطب شاه، پنجمین پادشاه سلسله قطب شاهی، بنا به گزارش‌ها به عنوان اولین ساختمان در حیدرآباد، پایتخت جدید او ساخته و در طول سال‌ها به یک بنای تاریخی و نمادین از میراث شهر تبدیل شد.

چهار مناره این سازه با ۵۶ متر ارتفاع در چهار گوشه سازه اصلی قرار دارند. هر مناره دارای بالکن دوتایی است و ۱۴۹ پله برای رسیدن به طبقه بالایی آن وجود دارد. در طبقه بالای چهارطبقه چهارمنار یک مسجد وجود دارد. این سازه با یک تونل زیرزمینی که برای کمک به فرار پادشاهان و ملکه‌ها در هنگام حمله دشمن ساخته شده است به قلعه گلکوندا متصل می‌شود.

مقبره قطب‌شاهی

مقبره‌های قطب‌شاهی یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی حیدرآباد است و تقریباً ۸۵۰ متر با دروازه قلعه گلکوندا فاصله دارند. این مجموعه‌ها یک یا دو طبقه و دارای مساجد و مقبره پادشاهان قطب‌شاهی هستند. یک تابوت کتیبه‌دار طاق مرکز هر مقبره را می‌پوشاند. گنبدها در ابتدا دارای کاشی‌کاری سبز آبی زیبا بودند، اما امروزه تنها قطعاتی از آن‌ها باقی مانده است. ساختار مقبره‌ها متأثر از سبک‌های ایرانی، پاتان، دکن و هندو است.

مسجد مکه

مسجد مکه با ظرفیت ۱۰ هزار نفری بزرگ‌ترین مسجد هند است. این بنا در قرن هفدهم میلادی ساخته شده و نام خود را از مسجد جامع مکه گرفته است. آجرهای به‌کاررفته در طاق نمای مرکزی از خاک مکه ساخته شده است و سه نمای جذاب آن با طراحی بسیار عالی از یک سنگ گرانیت تراشیده شده‌اند که استخراج آن پنج سال طول کشیده است. این سازه به‌طور جامع طراحی شده و دارای نقوش گلی است که در سراسر مجموعه مسجد کشیده شده است. در ورودی حیاط نیز قبر مرمری حاکم اسف‌جاه قرار دارد.

کاخ چوماهلا

کاخ چوماهلا که در قرن هجدهم ساخته شد، مرکز حکومت سلسله آسف‌جاهی بود و بعدها به‌عنوان اقامتگاه نظام‌های حیدرآباد خدمت کرد و تمام مراسم تشریفاتی در این کاخ برگزار می‌شد. این بنای وسیع دارای دو حیاط، تالار بزرگ دربار به نام خلوت همراه با فواره‌ها و باغ‌هایی به وسعت ۱۲ جریب زمین است. حیاط جنوبی قدیمی‌ترین قسمت کاخ و دارای چهار کاخ کوچک‌تر است. حیاط شمالی که زمانی بخش اداری را در خود جای داده بود، دارای راهرویی طولانی با اتاق‌هایی است که رو به فواره و حوض مرکزی قرار دارد. این بنای چشمگیر مزین به گچ‌بری‌هایی چشمگیر است و تالار دربار سکویی مرمری دارد که زمانی صندلی سلطنتی بوده است.

موزه سالار جنگ

سالار جنگ یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان و یکی از سه موزه ملی در هند است. این مجموعه اقلام جمع‌آوری‌شده از ژاپن، فرانسه، آلمان، نپال، چین، برمه، ایران، مصر، اروپا و آمریکای شمالی را در خود جای داده است. موزه دارای حکاکی‌ها، مجسمه‌ها، منسوجات، نقاشی‌ها، ساعت‌ها، فرش‌ها، سلاح‌ها، نسخه‌های خطی، سرامیک‌ها، مبلمان و کتب مقدس است و در مجموع ۳۸ گالری (۲۰ گالری در طبقه همکف و ۱۸ گالری در طبقه اول) دارد. هر موضوع در یک فضای جداگانه نمایش داده شده است.

طارماتی برادری

طارماتی برادری باغی به سبک ایرانی و سرای تاریخی با ۱۲ در است و یک شاهکار مهندسی در نظر گرفته می‌شود زیرا درها امکان تهویه متقاطع را فراهم می‌آورند که در آن دوران بسیار منحصربه‌فرد بود. این بنا ساختار آکوستیک عالی دارد و محل اجرای موسیقی‌های کلاسیک و یک تئاتر روباز بزرگ با ظرفیت ۱۶۰۰ نفر است.

مسجد تولی

مسجد تولی که به نام مسجد دامری نیز شناخته می‌شود، تنها دو کیلومتر با قلعه گلکوندا فاصله دارد. این مسجد زیبا روی سکویی مرتفع ساخته شده و دارای دو تالار، دو مناره بزرگ، شش مناره کوچک و پنج طاق زیبای تزئین‌شده با مدال‌های نیلوفر آبی است. این مسجد در مقیاس معماری پس از مسجد مکه قرار دارد و توسط سازمان باستان‌شناسی هند به‌عنوان میراث فرهنگی معرفی شده است.

خواهرخواندگی اصفهان و حیدرآباد

حیدرآباد معروف به شهر مروارید و دارای معابد و مساجد شناخته‌شده است. این شهر تاریخی به‌واسطه شباهت‌های بسیاری که به اصفهان دارد، به اصفهان نو معروف است. حیدرآباد دارای باغ‌هایی زیبا به سبک ایران و شبیه به چهارباغ اصفهان است.

لایحه خواهرخواندگی این شهر با اصفهان یکم خرداد سال ۱۳۹۹ تصویب شد و در بیست‌وپنجم خرداد همان سال به تصویب نهایی رسید.

کد خبر 748000